Διαδικασία κομποστοποίησης
Α. ΓΕΝΙΚΑ
Κομποστοποίηση είναι η διαδικασία κατά την οποία διάφορα οργανικά φυσικά υλικά, συγκεντρωμένα σ? ένα ειδικά διαμορφωμένο χώρο, μετατρέπονται με τη βοήθεια μικροοργανισμών, μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα, σε οργανικό λίπασμα χρήσιμο για κάθε χωράφι, κήπο, ή γλάστρα.
Το προϊόν που παράγεται με τη διαδικασία της κομποστοποίησης ονομάζεται κομπόστ (compost) - κομπόστα.
Η διεργασία της αποσύνθεσης των οργανικών υλικών, είτε είναι φυσικής είτε ζωικής προέλευσης, εμφανίστηκε μαζί με την εμφάνιση της ζωής στον πλανήτη μας.
Πολλοί γεωργοί, εδώ και πολλά χρόνια, παρατήρησαν ότι τα διάφορα φυτικά υπολείμματα, τα οποία τα συγκέντρωναν στην άκρη του χωραφιού τους ως άχρηστα υλικά, μετατρέπονταν με τον καιρό σ? ένα τυρφώδες κατά κάποιο τρόπο υλικό, το οποίο διασπείροντάς το στο χωράφι τους έβλεπαν να βελτιώνονται οι φυσικές ιδιότητες του εδάφους και να αυξάνεται η γονιμότητά του.
Εξ άλλου, στους γεωργούς ήταν ήδη γνωστό, ότι η κοπριά μετά τη ζύμωσή της (χώνεμα) στον κοπροσωρό, μετατρέπεται σε άριστο βελτιωτικό υλικό για το χωράφι τους.
Το ίδιο θετικό αποτέλεσμα έχουμε και με τη χλωρή λίπανση, δηλαδή την ενσωμάτωση της φυτικής μάζας μιας καλλιέργειας με αναστροφή του εδάφους, όταν βρίσκεται σε ορισμένο στάδιο ανάπτυξης, και την ακολουθούμενη αποσύνθεσή της από τους μικροοργανισμούς του εδάφους.
Αυτές οι εμπειρίες του ανθρώπου τον οδήγησαν στη σκέψη ότι είναι δυνατόν όλα τα άχρηστα οργανικά υλικά που παράγονται από διάφορες δραστηριότητές του στο χωράφι, στον κήπο, από την εκτροφή ζώων, σε ορισμένες βιομηχανίες, σε νοσοκομεία, ακόμα και στην κουζίνα του (φλούδες φρούτων, υπολείμματα τροφών κ.λ.), από τον βιολογικό καθαρισμό των λυμάτων των πόλεων κ. ά., α ν τ ί να οδηγούνται στις χωματερές ή αλλού (π.χ. από τους γεωργούς σε κανάλια και αποστραγγιστικές τάφρους, από βιομηχανίες σε ποτάμια, λίμνες, παραλίες) με δυσμενείς επιπτώσεις για το περιβάλλον, ν α μ ε τ α τ ρ έ π ο ν τ α ι με την κομποστοποίηση σε οργανικό λίπασμα χρήσιμο για την ανάπτυξη των φυτών.
Έτσι, υλικά τα οποία με την πρώτη ματιά φαίνονται άχρηστα , να μην έχουν καμία αξία και να δημιουργούν προβλήματα στη διαχείρισή τους, μεταβάλλονται σε χρήσιμα και συμβάλλουν στην επαναφορά (ανακύκλωση) της οργανικής ουσίας στο έδαφος , πράγμα τόσο ωφέλιμο και απαραίτητο σήμερα που το περιβάλλον συνεχώς υποβαθμίζεται.
Αποφασίσαμε λοιπόν μαζί καθηγητές και μαθητές που εκδήλωσαν ενδιαφέρον για το θέμα αυτό, να ασχοληθούμε με την κομποστοποίηση όχι απλώς σαν εκτέλεση μιας δίωρης άσκησης στα πλαίσια ενός εργαστηριακού μαθήματος, αλλά μεθοδικά και οργανωμένα σ? όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους με απώτερο σκοπό αυτή η δραστηριότητα, την οποία θα ζήσουν τα παιδιά και θα γνωρίσουν την ωφελιμότητά της, να γίνει ιδέα, να γίνει σύνθημα, που θα περάσει μέσω των μαθητών στην κοινωνία και όλοι μαζί να συμβάλλουμε στην εξυγίανση του περιβάλλοντος, στην εξοικονόμηση ενέργειας, στην αλλαγή της νοοτροπίας που έχει κυριεύσει τα τελευταία χρόνια τις προηγμένες οικονομικά χώρες, δηλαδή να πετάμε ό,τι μας περισσεύει, ό,τι θεωρούμε άχρηστο, χωρίς να μας απασχολούν οι επιπτώσεις των πράξεών μας.
Αυτή η ιδέα της καθολικής συμμετοχής στην κομποστοποίηση όλων των πολιτών μιας κοινωνίας δεν φαντάζει σήμερα ως ουτοπία, διότι ήδη άρχισε να εφαρμόζεται σε ορισμένες χώρες (Καναδάς Γερμανία κ. α.), σε τοπικό προς το παρόν επίπεδο, εκεί όπου πολίτες και τοπικοί παράγοντες ενστερνίστηκαν την ιδέα αυτή και οι διοικούντες συμβάλλουν στην όλη προσπάθεια είτε διαθέτοντας στα νοικοκυριά ειδικούς κάδους και πραγματοποιούν τα ίδια (τα νοικοκυριά) την κομποστοποίηση, είτε συλλέγοντας τα ?άχρηστα οργανικά υλικά?, με τη βοήθεια και των νοικοκυριών, τα οποία στη συνέχεια τα μεταφέρουν σε ειδικούς χώρους όπου εφαρμόζεται η κομποστοποίηση.
Μέσω της ηλεκρονικής πληροφόρησης γνωρίζουμε ότι και στη χώρα μας σε κάποια σχολεία και σε κάποιους δήμους καλλιεργείται σήμερα η εν λόγω ιδέα. Εφαρμόζονται μάλιστα προγράμματα κομποστοποίησης σε μικρή κλίμακα.
Το δικό μας πρόγραμμα, η δική μας δραστηριότητα, αφορά την κομποστοποίηση των οργανικών υλικών που παράγονται στον χώρο του σχολείου μας από το κλάδεμα των δένδρων και θάμνων, το κούρεμα του γκαζόν και της αυτοφυούς βλάστησης, τη συλλογή φύλλων που πέφτουν από τα δένδρα.
Αλλά ας επισημάνουμε πρώτα ποια από τα οργανικά υλικά είναι κατάλληλα για κομποστοποίηση και ποια πρέπει να αποφεύγονται.
- Προηγούμενο
- Επόμενο >>
